Eş anlamlı sözcüklerYazılışı ve okunuşu farklı, anlamları aynı olan kelimelere eş anlamlı sözcükler denir.
yıl/sene yüzyıl/asır kara/siyah kafa/baş duymak/işitmek kanun/yasa bilim/ilim öğrenci/talebe kez/defa/kere temenni/dilek, istek beyaz/ak
Zıt Anlamlı SözcüklerAralarında anlam ilişkisi olup birbirinin karşıtı olan kelimelere zıt anlamlı kelimeler denir.
Zıt anlamlı sözcükler olumlu olumsuz şekilde olamaz, "geldi-gelmedi" zıt anlamlı değil olumsuzdur.
var -> yok
uzun -> kısa
alçak -»yüksek
iyi -> kötü
aç -> tok
inmek -> çıkmak
zor -> kolay
gülmek -> ağlamak
Yakın Anlamlı SözcüklerAnlam bakımından birbirine yakın olan fakat aynı anlama gelmeyen kelimelere yakın anlamlı sözcükler denir. Eş anlamlılıkla karıştırılan yakın anlamlı kelimeler arasında ince farklılıklar vardır.
sevmek -> hoşlanmak
çekinmek -> kaçınmak
yorgun -> halsiz
güzel -> hoş
söylemek -> demek
bakmak -> görmek
doğru -> dürüst
Eş sesli (Sesteş) SözcüklerYazılış ve okunuşları aynı fakat anlamları farklı olan kelimelere eşsesli sözcükler denir.
Yâr: Sevgili (Yârimden ayrıyım.)
Yar: Uçurum (Araba yardan yuvarlandı.)
Yüz: Surat. (Yüzünü kapama.)
Yüz: 100 rakamı (Sınavdan yüz almış.)
Bağ: Düğüm. (Ayakkabının bağı çözülmüş.) Bağ: Üzüm yetiştirilen toprak. (Bağdaki üzümler toplanmalı.)
Ortak Köklerİsim/Fiil
göç/göçmek
barış/barışmak
boya/boyamak
Türkçede bazı kökler anlam değişmesi olmaksızın hem isim hem de fiil kökü olarak görev alırlar. Bu tür köklere ortak kök denir.
İsim/Fiilgüven/güvenmek savaş/savaşmak kuru/kurumak
İkilemeler
Anlamı güçlendirmek amacıyla aralarında çeşitli anlam ya da ses ilişkileri bulunan sözcüklerin art arda söylenmesiyle oluşan sözcük öbeklerine denir. İkilemeler üç yolla oluşturulur.
•Aynı kelimelerle oluşturan ikilemeler: yavaş yavaş
uzun uzun ağır ağır koşa koşa güle güle sarı sarı
•Yakın anlamlı sözcüklerle oluşturulan ikilemeler: eş dost
ıvır zıvır eğri büğrü eski püskü ses seda yamrı yumru
•Zıt anlamlı sözcüklerle oluşturulan ikilemeler: acı tatlı irili ufaklı az çok aşağı yukarı ileri geri
yıl/sene yüzyıl/asır kara/siyah kafa/baş duymak/işitmek kanun/yasa bilim/ilim öğrenci/talebe kez/defa/kere temenni/dilek, istek beyaz/ak
Zıt Anlamlı SözcüklerAralarında anlam ilişkisi olup birbirinin karşıtı olan kelimelere zıt anlamlı kelimeler denir.
Zıt anlamlı sözcükler olumlu olumsuz şekilde olamaz, "geldi-gelmedi" zıt anlamlı değil olumsuzdur.
var -> yok
uzun -> kısa
alçak -»yüksek
iyi -> kötü
aç -> tok
inmek -> çıkmak
zor -> kolay
gülmek -> ağlamak
Yakın Anlamlı SözcüklerAnlam bakımından birbirine yakın olan fakat aynı anlama gelmeyen kelimelere yakın anlamlı sözcükler denir. Eş anlamlılıkla karıştırılan yakın anlamlı kelimeler arasında ince farklılıklar vardır.
sevmek -> hoşlanmak
çekinmek -> kaçınmak
yorgun -> halsiz
güzel -> hoş
söylemek -> demek
bakmak -> görmek
doğru -> dürüst
Eş sesli (Sesteş) SözcüklerYazılış ve okunuşları aynı fakat anlamları farklı olan kelimelere eşsesli sözcükler denir.
Yâr: Sevgili (Yârimden ayrıyım.)
Yar: Uçurum (Araba yardan yuvarlandı.)
Yüz: Surat. (Yüzünü kapama.)
Yüz: 100 rakamı (Sınavdan yüz almış.)
Bağ: Düğüm. (Ayakkabının bağı çözülmüş.) Bağ: Üzüm yetiştirilen toprak. (Bağdaki üzümler toplanmalı.)
Ortak Köklerİsim/Fiil
göç/göçmek
barış/barışmak
boya/boyamak
Türkçede bazı kökler anlam değişmesi olmaksızın hem isim hem de fiil kökü olarak görev alırlar. Bu tür köklere ortak kök denir.
İsim/Fiilgüven/güvenmek savaş/savaşmak kuru/kurumak
İkilemeler
Anlamı güçlendirmek amacıyla aralarında çeşitli anlam ya da ses ilişkileri bulunan sözcüklerin art arda söylenmesiyle oluşan sözcük öbeklerine denir. İkilemeler üç yolla oluşturulur.
•Aynı kelimelerle oluşturan ikilemeler: yavaş yavaş
uzun uzun ağır ağır koşa koşa güle güle sarı sarı
•Yakın anlamlı sözcüklerle oluşturulan ikilemeler: eş dost
ıvır zıvır eğri büğrü eski püskü ses seda yamrı yumru
•Zıt anlamlı sözcüklerle oluşturulan ikilemeler: acı tatlı irili ufaklı az çok aşağı yukarı ileri geri
إرسال تعليق